Erfgoed is van iedereen. Voor veel mensen is erfgoed echter iets dat thuishoort binnen museale muren: stijf, onbegrijpelijk of afstandelijk. Museumstraat probeert objecten op een meer laagdrempelige manier te presenteren door bewoners als ‘museumdirecteur voor één dag’ in hun eigen huiskamer. Echter, hoe zorg je ervoor dat er binnen de huiskamers geen zelfde soort sfeer ontstaat? Hoe overbrug je de kloof tussen musea en diverse bevolkingsgroepen?
Soepoproep! Actie om Museumdirecteuren voor één dag te werven in de Pretoriusstraat. Bron: www.museumstraat.nl
Meet & Match
Museumstraat is een concept waarbij musea hun tentakels de samenleving in werpen. Iedereen kan met elk museum een match hebben, omdat musea vanuit verschillende perspectieven bekeken kunnen worden en dus met verschillende soorten mensen raakvlakken kunnen hebben. Museumstraat verkleint de kloof tussen musea en publiek.
Mensen kunnen in de huiskamers van deelnemers kennismaken met speciale museale collectiestukken. Door middel van een Meet&match worden elf bewoners en ondernemers van de door ons uitgekozen straat aan de elf deelnemende musea gekoppeld. Een belangrijk aspect daarbij is het persoonlijke verhaal van de bewoners, dat gekoppeld wordt aan een museaal object. De mini-tentoonstellingen in de huizen worden op zo’n manier georganiseerd dat de objecten passen bij de persoonlijke achtergrond en het interieur van de bewoner. Tijdens de pilot werd de uitdaging aangegaan om iemand van wie haar planten altijd vergingen te koppelen aan de Hortus.
Museumstraat is een initiatief afkomstig uit Rotterdam, georganiseerd door tien studenten, van wie ik er één ben. De reden dat ik voor de minor Cultureel Ondernemen gekozen heb is dat ik het belangrijk vind dat musea zich laagdrempelig opstellen. Wij organiseren het evenement voor én met de buurt door in de organisatie, communicatie en marketing onze kernwaarden participatie, vriendelijkheid, originaliteit en professionaliteit tot uiting te laten komen.
Persoonlijke verhalen voor een breed publiek
Museumstraat ziet het als uitdaging om een nieuwe betekenis aan erfgoed te geven door deze te verbinden aan persoonlijke verhalen die toegankelijk zijn voor een breed samengesteld publiek. Wij willen mensen die normaal niet snel met cultuur in aanraking komen aanspreken. Een stad als Amsterdam met een ontzettend grote culturele diversiteit verdient projecten die deze diversiteit erkennen en hier op in spelen.
In de huidige maatschappij is het bijna ondenkbaar dat informatie slechts vanuit één perspectief aangeboden wordt. Statische tentoonstellingen vallen in het niet naast de participatieve projecten waarbij mensen informatie eigen maken en als co-producent het erfgoed tot leven brengen. Museumstraat speelt in op dergelijke maatschappelijke kwesties en stelt centraal dat de input van iedereen gelijkwaardig is.
Museumstraat betrekt de “normale” mens bij het project. Als alle activiteiten vanuit de museale kern georganiseerd zouden worden, zou de afstand tussen het erfgoed en de bezoekers alsnog groot blijven. De ‘museumdirecteuren voor één dag’ en de musea hebben samen met één student een aantal driehoeksafspraken. Aan de hand van de raakvlakken die zij tijdens de afspraken in het museum en bij de bewoner thuis ontdekken kiezen zij samen een object uit en is de invulling van de dag zelf aan hen. Er worden workshops gegeven, dansvoorstellingen georganiseerd, lezingen gegeven of simpelweg gesprekken gevoerd met bezoekers. Zo was er vorig jaar een verhalenverteller die ontzettend mooie verhalen wist te vertellen over immigratie, waarbij zijn verhalen ondersteund werden door dia’s van het Scheepvaartsmuseum.
Pretoriusstraat Museumstraat 2015
Museumstraat wordt dit jaar (zaterdag 23 mei) georganiseerd in de Pretoriusstraat in de Transvaalbuurt in Amsterdam. De Transvaalbuurt was vroeger een buurt waar je niet graag ’s avonds alleen over straat liep. Door middel van participatieve projecten voor de buurt wordt in de Transvaalbuurt een steeds leefbaarder klimaat gestimuleerd.
Museumstraat wil door middel van participatie en cultuur mensen in de buurt binden. Door sociale cohesie willen wij de veiligere sfeer verbeteren. Ook hopen wij dat er onderling meer begrip voor elkaars manier van leven en cultuur wordt gegenereerd, doordat mensen in elkaars huiskamer komen. Sociale cohesie is één van de belangrijkste doelstellingen van Museumstraat en is ook een essentieel onderdeel in verhouding tot de wensen van de gemeente. Daarnaast is het natuurlijk ook erg leuk om bij je buren te gluren!
De zoektocht naar musea en bewoners ging vrij gemakkelijk. Met name de aanmeldingen van bewoners stroomden binnen. De bewoners hebben wij geworven door ons letterlijk zichtbaar te maken in de buurt. ‘De keuken van Transvaal’ gebruikt eten als bindende factor tussen verschillende bevolkingsgroepen en staat met haar netwerk goed in de buurt. Vanuit de keuken hebben wij soep uitgedeeld en bekendheid gegenereerd in de buurt.
De musea waren ook erg enthousiast. Musea moeten tegenwoordig meer participatieve projecten opstarten en wij zijn een perfect platform voor hen om zich op dit vlak te profileren. Ook voldoet ons project aan de beleidsdoelstellingen van de gemeente, die verlangen dat musea onderling meer samenwerken en draagvlak creëren in de samenleving. De musea krijgen de kans om nieuwe publieksgroepen aan te boren en gesprekken aan te gaan over beweegredenen van bewoners. Wij hopen dat musea na Museumstraat geïnspireerd zijn om hun collectie op andere manieren te tonen en toegankelijker te maken voor het publiek. Vol trots presenteren wij dan ook Foam, Multatulihuis, de Appel, het CBK, Werelderfgoed Podium Unesco, het Tropenmuseum, Eye, Hortus Botanicus, ARCAM, het Allard Pierson museum en het Amsterdam Museum als deelnemers van Museumstraat 2015.
In het proces naar een goed eindresultaat wordt door de studenten constant gezocht naar een balans tussen het leerproces en een goed eindresultaat. Het is voor ons naast het perfect neerzetten van het eindproduct natuurlijk ook een kans om de kennis die wij de afgelopen jaren hebben opgedaan te gebruiken. Voor mijn gevoel vallen vakken als marketing, erfgoed, onderzoek en geschiedenis nu goed op hun plek.
In de volgende blog op Platform VOER komen onze ervaringen met het opzetten van een project in de openbare ruimte in de Pretoriusstraat aan bod. Er wordt onder andere ingegaan op hoe het is om samen te werken met mensen die geen erfgoedprofessionals zijn. Benieuwd naar onze samenwerking met het conservatorium, of de Boliviaanse dansworkshop? Kom op zaterdag 23 mei langs in de Pretoriusstraat of hou de facebookpagina Museumstraat 2015 in de gaten.
Charlotte Bijl is een derdejaars studente aan de Reinwardt Academie, Amsterdam. De studie Cultureel erfgoed leidt op tot erfgoed-professionals. Nieuwe vertalingen tussen erfgoed en publiek staan daarbij centraal. Charlotte houdt zich vooral bezig met erfgoed buiten de museale muren. Met de minor Cultureel ondernemen en de organisatie van Museumstraat komt haar passie voor het brengen van geschiedenis en kunst naar een breder publiek tot uiting.
