In dit dossier verzamelt VOER voorbeelden van projecten waar interdisciplinair wordt samengewerkt aan erfgoed- en ruimtevraagstukken.
Interdisciplinair, niet multidisciplinair
We zien de interdisciplinaire benadering als een werkvorm waarin meerdere disciplines gezamenlijk en gelijktijdig werkzaam zijn. Anders dan bij multidisciplinaire benadering, waar disciplines opeenvolgend samenwerken aan een opgave, ontstaan er bij interdisciplinaire werkvorm momenten waar disciplines de afzonderlijke perspectieven combineren en daaruit gezamenlijke inzichten destilleren.
Direct naar
1. Week van het Lege Gebouw (2014)
Week van het Lege Gebouw, eindpresentaties op 26 mei 2014. Locatie: Prinses Julianakazerne, Den Haag. Foto: Johannes van Assem.
Van 22 t/m 26 mei vond de tweede editie van de Week van het Lege Gebouw plaats. Studenten en docenten van zestien verschillende opleidingen aan hogescholen en universiteiten, van bouwkunde tot filosofie, werkten in zes interdisciplinaire teams aan een plan voor de leegstaande Prinses Julianakazerne in Den Haag. Rijksbouwmeester Frits van Dongen bedankte de studenten voor hun prestaties in het korte tijdsbestek: “Het gaat bij deze onderwijsweek om de zoektocht naar nieuwe ideeën en het oprekken van de geest. Jullie bereiden jezelf zo voor op de nieuwe werkpraktijk.”
Bekijk de website met het verslag van de Week van het Lege Gebouw. Het persbericht dat na afloop van de week is uitgebracht, is hier te vinden.
2. Ingezonden brief Financieele Dagblad
Op 2 oktober 2013 publiceerde het Financieele Dagblad ons ingezonden opinieartikel ‘Herbestemming gebouwen vergt interdisciplinaire aanpak’. In het artikel beschrijven we wat er volgens ons nodig is om van erfgoed zonder gebruiksfunctie weer levendige plekken te maken:
Herbestemming gebouwen vergt interdisciplinaire aanpak
door Maria Lamslag en Teun van den Ende, 2 oktober 2013
Op Prinsjesdag kondigde het kabinet aan de integratieheffing te zullen schrappen om herbestemming van kantoren tot woningen aantrekkelijker te maken. Of dit veel eigenaren zal bewegen te investeren in een transformatie van hun pand is maar de vraag. De financiering van herbestemmingsprojecten leunt zwaar op de beschikbaarheid van geleend geld. Deze geldstromen drogen in hoog tempo op terwijl het aanbod van vastgoed stijgt.
Om panden goed te kunnen transformeren dienen expertise en inzet van kennis uit verschillende vakgebieden te worden gecombineerd. Met alleen het verbouwen van een oude fabriek tot café of museum ben je er nog niet. Beheer en exploitatie vragen commercieel inzicht. Daarnaast is kennis omtrent bouwconstructies, bouwstijlen en -tradities nodig.
Historici, ontwikkelaars en ontwerpers hebben vaak contrasterende opvattingen over conservering en ontwikkeling, en een échte noodzaak om samen te werken was er lange tijd niet. Die tijd is voorbij. De nieuwe omstandigheden eisen dat experts beter van elkaars deskundigheid gebruik leren maken om slimme kostenbesparende oplossingen te bedenken. Dat vergt creativiteit op economisch, technisch en ontwerpvlak. Ook onderwijsinstellingen dienen in hun opleidingen de kennisgebieden vastgoed, ruimtelijk ontwerp en erfgoed aan elkaar te verbinden. Studenten van deze generatie zijn immers de herbestemmers van de toekomst.
Kantorenleegstand, erfgoedzorg en stedelijke vernieuwing vragen dringend om uitwisseling van ervaringen over herbestemming en transformatie. Als we daar niet snel op inzetten, dan zullen nieuwe inspirerende plekken waar oude architectuur en eigentijds gebruik samen gaan, steeds schaarser worden.
‘Hergebruik gebouwen vergt interdisciplinaire aanpak’, Maria Lamslag en Teun van den Ende, Financieele Dagblad 2 oktober 2013
3. Week van het Lege Gebouw (2013)
Tijdens de Week van het Lege Gebouw (30 mei – 3 juni) werkten zeventig studenten van veertien verschillende opleidingen van uiteenlopende disciplines als erfgoedstudies, architectuur, kunst en vastgoed, intensief samen in interdisciplinaire teams. Opdracht was om een concrete business case op te stellen voor een leeg pand in Den Haag, eigendom van de Rijksgebouwendienst. VOER was aanwezig om de interdisciplinaire werkwijzen in kaart te brengen.
Illustratie: Michelle Gulickx
VOER is opgericht om interdisciplinair denken en praten over erfgoed en ruimte te bevorderen. We waren dan ook benieuwd naar de werkwijze van de teams tijdens de Week van het Lege Gebouw. Daarom zijn ook wij – net zoals de workshopdeelnemers – dagelijks aanwezig geweest bij de Week van het Lege Gebouw. We hebben studenten en docenten geïnterviewd en naar hun ervaringen gevraagd. Want, interdisciplinair werken, wat houdt dat in? En in welke vorm is het waardevol bij erfgoedopgaven?
Onze bevindingen hebben we verwerkt in het verslag ‘Over perspectief wisselen en vieze handen maken’ (zie hieronder). Het verslag geeft een indruk van de samenwerkingsvormen, de ervaringen van studenten en docenten en de waarde hiervan voor het onderwijs én de praktijk.
– ‘Over perspectief wisselen en vieze handen maken’. Verslag interdisciplinaire werkwijzen Week van het Lege Gebouw (pdf)
– Marijke Bovens – ‘Proeftuin voor onderwijs en herbestemming’. Algemeen verslag van de Week van het Lege Gebouw (pdf)
– www.facebook.com/weekvanhetlegegebouw
> Aanvullen met andere initiatieven? Laat hieronder een reactie achter of mail naar
